de natuur in ons draagt sinds freud de naam es. dat hij het duitse woord voor “het” gekozen heeft, doet vermoeden dat hij de borrelende pot met driften zeer letterlijk nam en daarmee de chaos zag als een vulkanische bedreiging. de pasgeboren mens, de eerste op aarde tot en met de laatst geborene, is een bedreiging voor de maatschappij en de cultuur. zolang hij zichzelf niet bewust is, lopen hij en zijn omgeving levensgevaar.
de eerste identiteit van de mens die pschoanalytici toeschrijven aan zowel de oorspronkelijke staat van de mens in de evolutie als in de persoonlijkheidsontwikkeling van de pasgeborene is een associatie met een moeras, die doet denken aan zowel de vijver van darwin als een heksenketel. een associatie die niet stopt bij de metafoor zelf. men ziet in die zelfbedachte spiegeling van wie men oorspronkelijk is, een onweerlegbare realiteit.
die allegorische realiteit is de dodelijkste valkuil die we ons kunnen verbeelden: een peilloos diepe afgrond, een zompig moeras, een spuwende vulkaan. dat es heeft ons in het beschavingsproces flink geholpen om geen hoge dunk van onszelf te hebben, maar tegelijk ons opgescheept met een lichaam dat we verachten, wantrouwen en haten.
het es treffen we in de beleving van de middeleeuwse mens aan als een zak vol vuil en drek. het is een negatief bewustzijn van zijn ware aard, geheel in lijn met de verachting van het lichaam door paulus, augustinus en alle geestelijke leiders in onze geschiedenis. het vroege christendom was er door geobsedeerd en zag zich primair voor de taak gesteld het zwakke vlees te bestrijden. een mens die zijn natuur weet te onderwerpen aan zijn wil er geen gehoor aan te geven is een ideaal dat diep geworteld is in het cultuurpessimisme van de postklassieke wereld.
in die periode (ongeveer 250 tot 750) stort het romeinse en het perzische rijk in en komen het christendom en de islam als nieuwe alles omvattende gestalten op. het is niet zozeer een breuk met het verleden alswel een “remaking of the past”, waardoor de ondergang tevens een herrijzenis is. een ebbende klassieke onderstroom blijft tot de dag van vandaag de postklassieke vloed beinvloeden. wie kan schrijven put zich uit om elk puzzelstukje van het verleden aandacht te geven. hetzelfde verhaal wordt steeds opnieuw verteld en de waarheid ervan wordt in allerlei kunstvormen uitgebeeld en vastgelegd om zich geen ander beeld te kunnen vormen.
de naakte aap is het meest voorkomende thema in de 20e eeuw en culmineert zowel symbolisch als letterlijk in het kapitale es-hoofd van de meest zelfoverschatte kunstenaar aller tijden. het is een identiteit waarin we de essentie van het voortdurende leven bij voorkeur preserveren…
De valkuil van de identiteit (3)
Geplaatst: 10 november 2009 in IdentiteitsvalkuilenTags:aap, beschavingsproces, chaos, cultuurpessimisme, es-hoofd, herrijzenis, moeras, natuur, ondergang, postklassiek
reacties
Ik denk dat er een verband bestaat tussen de christelijke leer waarbinnen het lichaam (en de lusten) worden veracht en hoe we anno 2009 met ons lichaam en onze lusten omgaan. Dat verachten van ons lichaam zit zo diep geworteld in ons ‘systeem’ (westerse cultuur en identiteit): daar zijn we ons nauwelijks bewust van. Maar ik zie (bijna tot vervelens toe) daar dagelijks voorbeelden van.
Het anti-depressiva gebruik (als de geest ‘stuk’ is moet je het repareren met een pilletje), de harde oordelen die geveld worden als de liefde zich niet voegt naar het van oorsprong patriarchale instituut huwelijk (vreemdgaan), en de (medische) gezondheidszorg die het lichaam beschouwt als een haperend apparaat met losse onderdelen die gerepareerd kunnen worden, alsof het een machine betreft.
Het zijn wat mij betreft allemaal symptomen van een cultuur die geworteld is op ernstige misverstanden en die het individu, en de maatschappij als geheel op welhaast onzichtbare wijze veel geweld aandoen.
Maar meestal ontbreekt het me aan de woorden(kennis) om alles wat ik zie te kunnen duiden voor mezelf en blijf ik steken in verbazing en onbehagen over wat ik zie.
Vind je blogs in dit licht erg leerzaam, dank!
Ik denk ook dat ‘het christendom’ in handen van de Romeinen (en met name Constantijn door te kiezen voor Augustinus, die sex verafschuwde) alles dat toegang bood in ons lichaam heeft afgesloten van contact met anderen en zelfs van contact met je eigen lichaam.
Het verachten merk je het sterkst aan het uiystoten van hoeren, homoos en heilige erotische beelden. Het is via de sexindustrie weer op het menu gezet, maar het smaakt zelden zoals het ooit gdesmaakt heeft.
Het verbergen van de sexualiteit begint met die gekke wachtkamer voor het huwelijk, die pas in de jaren zeventig in de vorige eeuw gekraakt is door de massa, die helaas van de historie voor Constantijns besljuit geen weet heeft en daardoor van met name de sex zelf geen kunst weten te maken.
Achter de lakens van het huwelijk is de Westerling nog het meest geobsedeerd door sex. Een bijzonder voorbeeld is het dagboek van de stiefvader van mijn te vroeg gestorven liefste, waarin de man met X en + aangeeft dat hij respectievelijk masturbeerde (naast zijn vrouw in bed, op het toilet van het departement waar hij topambtenaar was, in de lift) en een + als hij daarbij vree met een ander. We vermoedden dat bij die + het doorgaans ging om een fantasie, want zijn ouders sliepen niet meer in één bed.
Het geweldadige zit in ons als PostAngryYoungMen, die onopgevoed om zichzelf en de ander oneindig lief te hebben in een even oneindige identiteitscrisis zich gewend hebben aan een driftig zelf, die onmiddellijke lustbevrediging nastreeft in plaats van zo lang mogelijk te genieten.
Alles om ons heen heeft dat haastige, snelle, vergankelijke in zich.
Ik dank je voor jouw reactie en je compliment. Al neig ik het liefst tot blogs met dubbele bodems en absurdistische motieven, deze valkuilen van de identiteit wil ik zo serieus mogelijk houden.