Blikverruiming door kokers zien

In een scherpe hoek van de zaal zijn vloer, wanden en plafond verenigd. Dit ruimtelijk werk biedt ons uitzicht op een berglandschap aan het begin van een lange weg erheen.

Een kaarsrecht lopend stuk asfaltbaan is besmeurd met opvallende remsporen alsof gebruikers daar plots de weg kwijt zijn geraakt. De gezandstraalde kop van een arend op de linker ‘bergwand’ verklaart wellicht hun angst en paniek. Zo’n nabije schaduw van de aanstaande dood beheerst de huidige tijd, aldus de kunstenaar.

Zijn ontwerp vat volgens hem de democratie samen als een zoektocht naar de graal van het klimaatakkoord in de context van de algehele verpaupering. Hij luidt ermee de klok om niet alleen verder verval van de natuur te voorkomen, maar ook politieke, maatschappelijke en culturele verarming te “signaleren en omkeren”.

“Alles en iedereen wordt in een hoek gedreven, opgesloten in een tunnel van een partij wiens visie men uit armoede deelt. Mijn werk roept op de blik te verruimen door de tunnel zelf waar te nemen en over zijn schaduw heen te stappen. Zo het eigen gelijk, of liever de eigen zuil, te overstijgen.”

Het geheel is inderdaad onmiskenbaar een tunnel met aan het einde gebergte van versteende zuilen die met zichzelf in de wolken zijn. De queeste is het vraagstuk zelf geworden, dag en nacht.

Wanhoop

 

Nieuwe eenzaamheid

De schilder geeft haar schreeuw weer

Geen beltegoed meer!

 

 

Voor het portret was hij even mij

Van een ongedocumenteerde ik heb ik een zelfportret gemaakt en nu slaat de twijfel toe. Ben ik dat wel? Hoe kom ik daar achter? Wie of wat kan mij uitsluitsel geven?

De ogen, neus en mond zijn van mij. Dat zal ik niet ontkennen. Ze lijken sprekend op de mijnen. Het haar herken ik ook als mijn haar. Het geheel is echter niet meer dan de som der delen.

Dat is spijtig, maar voor wie en hoe diep?

Ik haal mijn schouders op en zie in de spiegel dat het beeld plots met mij samenvalt.

Vliegensvlug markeer ik met krijt de meest betekenisvolle contouren.

Een afdruk op sponzig tekenpapier toont alle krasjes en lijntjes van het gedrocht.

Het gom verwijdert wat mijn wezen in de weg zit.

Het beeld bevalt me als derde persoon.

Het maken heeft me doen inzien dat het zelf een speling van de cultuur is.

Hij bestaat niet echt, is ongrijpbaar en onkenbaar voor wie hem voor altijd vast wil leggen.

Je beleeft hem wel, ervaart hem als degene die je in het model zag waar je in de spiegel als schepper naar keek.

Het ongrijpbare is zelf geportretteerd en jij hebt dat portret even gedragen.

Dat kan gebeuren, maar daarmee ken je jezelf nog niet en blijft het een hij als een droste-effect in je beleving van je individualiteit.

Dat pak past ons allemaal

 

Prik mij maar lek

 

Na nog geen negen maanden zwangerschap krijgen we maandag eindelijk de boorling te zien. De vier zaaddonoren hebben afgesproken het vaderschap collectief te ontkennen. Dat is nu eenmaal de traditie op Het Binnenhof, zal de onvruchtbare eerstverantwoordelijke aan de persmuskieten in hun eigen poortgebouw gniffelend uitleggen.

Om de vele losse eindjes te verhullen zal het gebroed dit keer als vondeling op een gigantisch speldenkussen het parlement worden binnengedragen. Voor de zoveelste keer in de geschiedenis van de parlementaire democratie krijgt een halve dop de regeringsmacht over land en volk voor een jaar of vier.

Evenals het vorige doe-het-niet-zelf-kabinet zal ook deze bastaard al snel aan alle partijen vragen om over hun schaduw heen te stappen als het erwtje op het kussen de borst moet krijgen. Een novum zal zijn dat met een beetje druk op zijn zielige borstkastje het breiwerk meteen prik-mij-maar-lek krijst.

Dat is niet het motto, volgens de spreekbuis, maar wel de toon waarop ze de kritiek zullen pareren dat het een visieloos geassembleerd wezen is. Een voltooid exemplaar, smoest de fluitketel, zou te zeer politiek-ethische vragen oproepen over het missen van levensdrang. Juist een kwestie waar de zaaddonoren grote moeite mee hadden om samen uit te komen.

De Voodoo-prins

Voor prinsjesdag heb ik het beeld van de Prins der Duisternis het speldenkussen van mijn moeder om het hoofd gebonden. Met deze tooi hoop ik dat hij de voodoo-economie van onze regering haarfijn uit de doeken kan doen. Ik zal de spelden nog wat dieper erin prikken, zodat hij straks zal schreeuwen hoe een overschot van 13 miljard euro over 60 jaar in een begrotingstekort zal verkeren.

 

 

 

De Bombastische Burger

 

Tegen de gouden klaagmuur steekt hij schril af, de bombastische burger. Een opgezwollen figuur, geheel verzonken in het eigen spraakwater.

De catalogus rept van een politicus die ‘al orerend tot aan zijn haarlijn gedompeld werd in een bad vol gesmolten zink’, anno 2017.

In de Hofstad wordt het beeld veelvuldig betast, gestreeld, gekust en gelikt (voor gezonde botten, huid en haar) door inwoners en dagjesmensen.

Alternatieve genezers bevelen een tongzoen aan. Naast de oneindige groei van wat je je maar lichamelijk wenst claimen ze een onverslaanbaar afweersysteem en een uitzonderlijk geheugen voor wie dit het langste volhoudt.

Het gevolg is dat de sculptuur voortdurend wordt besmeurd.

 

 

 

 

 

Intrapolitieke selectie

 

In de verkiezingsstrijd bekvechten voornamelijk mannetjes onderling voor een plek op het pluche.

Omdat de meesten reeds politicus zijn, is het als het ware een intrapolitieke selectie voor een vierjarige machtsgemeenschap stammend uit de Victoriaanse tijd.

Wij, het stemvee, mogen hen kiezen, maar moeten daarna hun daden gadeslaan alsof zij collectief een zichzelf bordurende 19e eeuwse vrouwenfiguur in leven houden; onder wier talrijke rokken het zich allemaal afspeelt.

Zo’n bijenkoningin begluren we op diverse beeldschermen, die ons al dan niet ongefilterd informeren over de potentie, vruchtbaarheid en vervulling van alle beloften.

Wij zijn de enige roofdieren die lijdzaam toezien hoe wie-we-onze-stem-gegeven-hebben de ander ervoor afmaakt.

 

 

Het vraagteken van 2017

Een tekening is feit noch fictie

Voor de schending van de eerbaarheid mist de tekening een belangrijke waarde: de aanwezigheid van een kwetsbaar subject. De tekening van een zedendelict is juridisch dan ook onbestaanbaar, hoe hard de kunstenaar mag gillen dat hij die titel toch niet voor niets eraan gegeven heeft. Ook in hoger beroep zal hij zich moeten verzoenen met het feit dat hij zijn fictie niet die draai heeft kunnen geven. Boos slaat hij de deur dicht van de neprechtbank, die hem belemmert zijn taak in deze te vervullen. Ze hebben me de vrijheid van expressie ontnomen, jammert hij tegen de pers, mijn fictie uitgehold tot een lege dop.

De voortplanting van inborst

Het vurige wezen, wonend in de borstkas, plant zich in familietakken voort, kan boos- en goedaardig zijn en wordt als innerlijke hartstocht gevreesd, verwelkomd, geprezen of verworpen.

Het wordt gevoed door de omgeving, die het als het slechtste of het beste in de mens naar boven kan halen.

Ooit is het als fabeldier geboren. Toen de in één schepper gelovende mensheid in de ban was van de slang in het Hof van Eden. Daar dankt hij zijn vurigheid aan, al zijn overige stemmingen en vooral de negatieve klank van een ruziezoeker, een kort lontje, een driftkop, een vechtersbaas met een onberekenbaar karakter en (als het vuur gevaarlijk is) een terrorist.

Tegenwoordig wordt het vuur eerder met hartstocht verbonden dan met inborst en is wat zich in de borst bevindt niet meer afkomstig van een mythische slang. De moderne mens geeft de voorkeur aan neutrale betekenissen zoals gemoedstoestand, karakter en aard.

Men zwaait nu met normen en waarden om de inborst te temmen en keert deze zich tegen de maatschappij dan is ieder geweld opeens geoorloofd om het wezen de wereld uit te helpen.

We missen dompteurs en een circus waarin de inborst zich kan onderwerpen aan de oefeningen om een amusante speler in het geheel te zijn.

Boomportretten

 

Nu de westerse democratie zonder zwaartekracht geen mens meer kan boeien doemt aan de horizon van onze cultuur (lees de techniek) een nieuw fenomeen op. De onbereikbare burger heeft facebook de rug toegekeerd en zich gestort op mobiele levensbomen om niet niet te zijn, maar een heus kunstwerk wel.

Zonder verkeersregels zitten we straks in de files van zelfrijdende ego-documenten volgehangen met portretten, kerstklaar, nieuwjaarnachtbestendig en waar de gestaltpsychologie school mee heeft gemaakt. Trots terugkijkend  op een rijk leven, dat niemand je af kan pakken, flirt men in replica van de weekendfilm van Godard met elkaar zoals de verguisde Boudewijn Büch ooit op de blauwe buis  zichzelf vermaakte.

Het leven als een eigen eiland in de zee van de schone kunsten met de boom als symbool van een oneindige individualisatie van de eigen bijzonderheid moet de vervreemding opheffen de melk te zijn waar men zelf niets in te brokkelen heeft.  Deze complexe affaire heeft Studio Artaaa haarfijn in beeld gebracht in een serie prenten over transhumanisme dat zich niet eenduidig laat waarnemen.

In ieder hoofd is wel een ander weerloos dan wel weerbaar gezicht te ontdekken, waardoor Levinas kritiek geheel verstomt. De verwachting is dat we uiteindelijk niet aan egologie ten gronde zullen gaan, maar eenmaal die dood overwonnen ons massaal in de afgrond van de onreinheid van de goot zullen storten, waar wij denken het snel stromende glasheldere water van te vormen.

Het raadselachtig etaleren van een fictieve levensloop in een boom vol ambigue appelgezichten moet de politici in verlegenheid brengen die menen de waarheid te kunnen spreken zonder zo’n vluchtheuvel. Het zal ook de critici de mond snoeren die van oplichting betichtte schrijvers aanwrijven dat zij de literatuur bevuild hebben zonder oog te hebben voor het feit dat zij van hun leven een kunstwerk hebben gemaakt.

Dat kunst ervoor kan zorgen dat we voor  noch aan geen enkele waarheid hoeven te sterven, zal ze een worst zijn.  Echter als eenmaal alle burgers hun leven als kunstwerk aan de duivel verkopen, zal de democratie weer adem kunnen halen door de schone kunstlongen van haar electoraat.

Ik vertrek, denk je dan

Ik vertrek, denk je dan!

Mijn pleur-op is geen misdraging
schatert de eerst verantwoordelijke
het uit voor het sleutelgat
van de camera
vanaf het voorplecht
op het onverveerd verwilderde
schip van staat

Denkend aan Holland als voorman
ziet hij geen vervaging
van onze noordelijke
norm voor wat
passend gevonden wordt, ja
ook niet in het recht
van spreken geschilderde
tenen krommen waar het om gaat

Geergerd woorden spuwen
tegen een brutale camera
voor ’t oog van een geframet volk, tja
dat doet niets schuwen
wekt bij hem nu eenmaal de lust op
ongeremd los te gaan
in onvervalst Haagse mannenpraat
dat niet mis is te verstaan
waar het op slaat
ook niet door de partijtop

Ik vertrek geen spier
heeft hij zich voorgenomen
die met niemand wil samenwonen
zolang zijn termijn loopt als een tierelier

Al voelt hij zich diep van binnen een hele vent
er wringt het recht van spreken in het parlement
als een politieke hooligang in verkiezingsstrijd
die met zijn onderbuik meent dat hij het land erdoor bevrijdt.

Tuig van de richel

 

Dit is een politiek standpunt, aldus de eerstverantwoordelijke bewindspersoon. Het is beslist geen bewering, drukte zijn voorlichter zonder blikken of blozen de kijkers op het hart. Ja natuurlijk, spotte de recensent, het is puur literatuur en voor zijn doen een knappe vertaling van “Les Fleurs du mal”.

 

 

De Onderbuik viert feest!

De Autoriteit Politieke Markten schaamt zich voor zijn taak toezicht te moeten houden op de democratie. Zij kan echter niet anders dan met confetti het feestje van xenofoob Europa tenminste van enige kleur voorzien. Anno 2015 is die democratie pakweg 25 jaar bezig met de onderbuik van wat zich exclusief het eigen volk noemt. De gewenste volkssoevereiniteit van Rousseau is op zijn kop gezet. Hun abdomen heeft de plaats van ons hoofd ingenomen.

Het verlangen naar vrijheid, gelijkheid en broederschap doet de geest niet meer wapperen. Het reactionaire geluid van nationalisten overstemt alles en iedereen die de open samenleving willen behoeden voor het louter gehoor geven aan onlustgevoelens.

Studio Artaaa ziet nationale en Europese parlementen geassembleerd worden met de onderbuiken van gehaaide politici als de gewenste brede of sterke schouders. Die de ballen bloot dragen als teken van hun lef om voor iedere voze mening uit te komen zolang het stemmen oplevert. In zulke openbare lichamen vecht men als gladiatoren met maskers op van hun heilige dieren om de leegte van de macht over het vaderland te verwerven.

Moderne naties lijden eigenlijk sinds hun oorsprong al aan een onsterfelijk verleden, waarin de een zich boven de ander stelt op grond van dubieuze meerwaarden als her- of afkomst. Nationalisten scoren in deze moderne tijd nog steeds met een vrijwel onversneden fundamentalisme uit de achttiende eeuw.

Niet een nieuwe mens en maatschappij staat hen voor ogen, maar de wedergeboorte van het oude vaderland. Met ‘Die Heimat’of ‘Het Thuisland’ verpakt in de idee van een moderne volksnatie koesteren ze oeroude voorlopers en beroepen ze zich zonder enig voorbehoud op een etniciteit, die alleen op ‘bloed en bodem’ gebaseerd kan zijn.

De zin van het leven dreigt voor goed aangetast te worden, als dit feestje straks eindigt in de dood van de open samenleving. Het verkrampte en benauwde nationalisme effent zonder dat we dat onmiddellijk beseffen de weg voor een Koninkrijk Gods waar de IS nog een puntje aan kan zuigen.

De cirkel is rond als uit zeventiende-eeuwse graven onze voorouders hun gelijk opeisen dat die zin van het leven dus toch het sterven zelf is. Hun inspanningen om de mens dood te verklaren ten gunste van een levende God lijken uiteindelijk niet tevergeefs te zijn geweest.

De afwijzing van een mondiale gemeenschap van wereldburgers als sluitstuk van onze evolutie op grond van de toegeschreven kwade aard van de ander, van de mens op zich, werpt ons terug op dat onbetwijfelbare geloof der vaderen. Roept de tijd in herinnering dat zij de radio nog beschouwden als de spreekbuis van de duivel. Brengt mij bij mijn opa en oma op Goeree en Overflakkee die in tweestrijd lagen of ze bij de buren naar dat kastje mochten luisteren, toen hun zoon voor het eerst door den ether sprak.

Hun verlangen hem te ‘mogen’ horen spreken overwon de angst voor het eventuele kwaad, waaraan ze zouden worden bloot gesteld, en deed mijn opa de historische woorden spreken “dat door zo’n vuile goot zulk helder water kan stromen”. Het is te hopen dat dat ook geldt voor de democratie als de parlementen straks vergeven zijn van de xenofoben.

Een slimme stedeling is virtueel naturist

Het leven van deze wijkbewoner is volledig gekwantificeerd. Als lid van een zogeheten ‘quantified community’ heeft het lokale zenuwcentrum (aldus de volksmond) alles van dit subject gemeten. Vanaf de dag dat deze mensachtige er een woning betrok tot nu toe. Vandaag heeft hij of zij (wie zal het zeggen) een tweede huid aangetrokken, wat de gevraagde data levert aan deze variant van de historische stadstaat.

Tot op de gekste plekken hebben ze de wijk vol sensoren gestopt, waardoor men van top tot teen alles en iedereen in ‘real time’ kan analyseren. De bestuurders van zo’n ‘smart city’ kunnen naar eigen goeddunken de rekencentra data laten verzamelen, bestanden koppelen en zonder tussenkomst van wakkere mensen preventief ingrijpen. Bij geluidsoverlast kan men met een eenvoudig algoritme zelfs de bron op afstand dempen en bijvoorbeeld digitaal de tong van een schreeuwlelijk verlammen.

Om de consumptie, het gedrag, het humeur, het gewicht, de lichaamsbeweging, kortom de gehele maatschappelijke, geestelijke en lichamelijke gezondheid te optimaliseren worden nu nog polsbandjes aanbevolen. Echter voor een totaal gekwantificeerd leven is een kunsthuid ontwikkeld. De slimme stedeling heeft die huid aan en ervaart meer privacy dan ooit. Virtueel naakt is zijn of haar natuurlijke staat voor alles en iedereen verborgen. Met een eigen smart body-app in de vingers kan hij of zij het optimale voorwenden dat de lokale overheid op het oog heeft.

Naakter kan niet

 

In het toevluchtsoord

Wakker mens op ons veldbed

Naakter kan het niet

 

Vrijheid hangt aan een ketting

In Zeeland vindt dit jaar “de nationale start van alle Bevrijdingsfestivals in Nederland” plaats. Omdat Vlissingen 700 jaar bestaat, willen ze daar het “Bevrijdingsfestival Zeeland extra groots vieren”.

STUDIO ARTaaa is gevraagd ‘om niet’ een hanger te maken voor het vrijheidsbeeld. Als ‘richtsnoeren’ zitten enkele vingerwijzingen toegevoegd. Die zijn zo letterlijk mogelijk opgevat.

De hanger moet tot uitdrukking brengen dat verongelijktheid de bron is van iedere vrijheid. Boosheid vanwege oneerlijke behandeling, dus. Dat heeft (volgens de bijsluiter) STUDIO ARTaaa in de twee van elkaar afgekeerde gezichten onder vermaledijde hoofddoeken zeer actueel weergegeven.

Ook wordt de vrijheid om te studeren er zeer herkenbaar in weergegeven. Waar duidelijk de toenemende bagage onder de kleding zichtbaar is. Op het festival is een apart studentenplein aangelegd om te vieren dat je hier vrij kan studeren dan wel dat recht ter plekke op te eisen. Zie http://www.bevrijdingsfestivalzeeland.nl/

Het College van B&W uit 1315 dient op een of andere wijze erin herkenbaar te zijn. Dat was een Vroedschap van vissersvrouwen gehuld in wat wij nu dwangbuizen zouden noemen. De studio is, aldus de bijsluiter, er in geslaagd om met de tot de strot reikende hobbezak de met opzet veel te grote kleren van destijds plastisch te verbeelden. Het wordt geprezen dat het ook verwijst naar het karakter van het recente stadsbestuur.

De klacht van het volk en met name de huidige burgerij -dat Vlissingen een veel te grote broek aan heeft- vindt men er treffend in naar voren komen. Wat met name de lokale partijen zeer bevalt. Zij hebben die klacht steeds over het voetlicht gebracht. Vlissingen zou zich als krimpend stadje hebben vertild aan het ene na het andere megaproject.

Hopelijk gebeurt dat niet vandaag met die nationale start.

Fatale nieuwjaarsduik?

In januari 2012 publiceerde ik deze prent onder de titel ‘Rotterdam is een verzameling skylines‘. In de golven stikt het van de moeraslijken.

Vandaag las ik dat bij de Erasmusbrug een dode man uit het water is gehaald. http://www.nrc.nl/nieuws/2015/01/01/zowel-in-amsterdam-als-rotterdam-dode-man-uit-water-gehaald/

Even dacht ik dat het een van die lijken was, dat de prent een profetie was, dat het een massale nieuwjaarsduik voorzag vanwege de nostalgie naar het Rotterdam van voor het bombardement, een apocalypse.

Toen las ik dat omstanders hem in het water “terecht” hadden zien komen. Je zou dan toch eerder ‘man verdronken bij de Erasmusbrug’ als kop verwacht hebben.

Dat dat niet zo is, valt op. Zou de politie, die van de toedracht niets wist, dat zo aan de pers hebben gemeld? Denken ze dat het een moord kan zijn? Maar dat kan het toch ook zijn als je meldt dat hij verdronken is (?).

2015 begint voor wie van suspense houdt, in ieder geval voortvarend. In Amsterdam vonden ze ook zo’n dode man. Ik denk toch zelf aan een fatale nieuwjaarsduik; in ieder geval wat de Rotterdamse dode betreft, al dan niet vrijwillig…

Ik ben OK, jij deugt niet

Iemand zijn waar niemand omheen kan. Twee uitersten van dit zelfbeeld poseren samen op het plaatje. Hun volhardend streven om in beeld te blijven weerlegt dat het om 15 minuten wereldberoemdheid zou gaan. Andy Warhol vergiste zich. Dat kwartiertje kan nooit volstaan. Het vergt een hele onderneming om wie je denkt te zijn in de lucht te houden.

De 90-jarige Jan Poot is ruim een kwart van zijn leven bezig rechtsmisbruik in Nederland te bestrijden. Hij ziet zich geplaatst voor een goddelijke opdracht, omdat niemand anders die strijdbijl oppakt. Hij bazuint als een hogepriester rond wraak te willen nemen op het systeem, dat hij door en door verrot acht. De media willen hem niet echt serieus nemen, maar dat deert hem niet. Hij heeft geld zat om tot na zijn dood ermee door te gaan. http://www.nrcombudsman.nl/artikel/2286/interview-jan-poot-in-de-volkskrant.html/comment-page-1

Kurt Coleman daarentegen wil zijn nog jonge leven wijden aan de verspreiding van de boodschap dat hij perfect is. Geen andere tiener op de wereld zou qua schoonheid aan hem kunnen tippen. Dat moeten dagelijkse ‘selfies’ bewijzen en barse tweets over wie niet in hem gelooft. Vele uren per dag steekt hij in zijn onderneming de perfectste tiener van de wereld te zijn en te blijven. De media draaien hun vingertjes pesterig in zijn engelenhaar, maar dat gaat volkomen aan hem voorbij: http://kurtjaycoleman.tumblr.com/page/3
http://www.hln.be/hln/nl/959/Bizar/article/detail/1856368/2014/04/17/IJdelste-tiener-ter-wereld-Ik-ben-gewoon-perfect.dhtml

Beiden zouden zo Shakespeares “To be or not to be” onderschrijven. Beiden hebben “Ik ben OK, jij bent OK” als een gezonde levenshouding verworpen. In de strijd om erkenning van het eigen gelijk is voor hen “ik ben OK, jij deugt niet” de mantra geworden. Het komt steeds vaker voor dat het individu de hele wereld uitdaagt. Of het nu om ijdelheid gaat of om gerechtigheid, de media serveren zo’n individu graag af. Waarom eigenlijk? Het stikt van de ijdelheid op de buis. Op onrecht draaien alle persen.