Boomportretten

 

Nu de westerse democratie zonder zwaartekracht geen mens meer kan boeien doemt aan de horizon van onze cultuur (lees de techniek) een nieuw fenomeen op. De onbereikbare burger heeft facebook de rug toegekeerd en zich gestort op mobiele levensbomen om niet niet te zijn, maar een heus kunstwerk wel.

Zonder verkeersregels zitten we straks in de files van zelfrijdende ego-documenten volgehangen met portretten, kerstklaar, nieuwjaarnachtbestendig en waar de gestaltpsychologie school mee heeft gemaakt. Trots terugkijkend  op een rijk leven, dat niemand je af kan pakken, flirt men in replica van de weekendfilm van Godard met elkaar zoals de verguisde Boudewijn Büch ooit op de blauwe buis  zichzelf vermaakte.

Het leven als een eigen eiland in de zee van de schone kunsten met de boom als symbool van een oneindige individualisatie van de eigen bijzonderheid moet de vervreemding opheffen de melk te zijn waar men zelf niets in te brokkelen heeft.  Deze complexe affaire heeft Studio Artaaa haarfijn in beeld gebracht in een serie prenten over transhumanisme dat zich niet eenduidig laat waarnemen.

In ieder hoofd is wel een ander weerloos dan wel weerbaar gezicht te ontdekken, waardoor Levinas kritiek geheel verstomt. De verwachting is dat we uiteindelijk niet aan egologie ten gronde zullen gaan, maar eenmaal die dood overwonnen ons massaal in de afgrond van de onreinheid van de goot zullen storten, waar wij denken het snel stromende glasheldere water van te vormen.

Het raadselachtig etaleren van een fictieve levensloop in een boom vol ambigue appelgezichten moet de politici in verlegenheid brengen die menen de waarheid te kunnen spreken zonder zo’n vluchtheuvel. Het zal ook de critici de mond snoeren die van oplichting betichtte schrijvers aanwrijven dat zij de literatuur bevuild hebben zonder oog te hebben voor het feit dat zij van hun leven een kunstwerk hebben gemaakt.

Dat kunst ervoor kan zorgen dat we voor  noch aan geen enkele waarheid hoeven te sterven, zal ze een worst zijn.  Echter als eenmaal alle burgers hun leven als kunstwerk aan de duivel verkopen, zal de democratie weer adem kunnen halen door de schone kunstlongen van haar electoraat.

Wat een leven

Ze hadden hem betast, beklopt en bekeken. De bodyscan wel tig keer vergeleken met al die anderen in hun bestand. Die ontevreden zijn over de aard van hun kraam; zich niet thuis voelen in hun lichaam. Er was helaas niets met hem aan de hand.

U bent te saai voor ons, zong de eerste stem. De tweede galmde er dwars doorheen dat hij veel te gezond was, zeker voor ouderdomspleen. Wij ontraden verder onderzoek met klem. Het tikje tegen zijn billen vond hij op zich wel aangenaam. Maar over zijn existentiële onvrede deden ze hem te minzaam

Geletterd geweld, godlasterlijk getier, gillend geschreeuw, trok als een kudde wilde dieren door hem heen. Weer werd hij afgescheept met een nauwelijks onderdrukte geeuw. Zonder pardon teruggezet op het verkeerde been. Gezondheid als zorg wat verwach je? Stop al die heibel om je hachje.

Thuis geeft hij zijn barbiepoppengeest een draai om de oren voor wat zij vreest. Aan haar lijden ergert hij zich nog het meest. Opnieuw was al zijn gedruis voor niks geweest. Was zijn weemoed terug bij af. Luidde de klok de doodstraf. Als zesjarig meisje door het leven willen gaan, slurpte al het licht op van zijn zestigjarig bestaan.

Opeens moet hij lachen om zo’n kinderwens en dat deze zichtbaar zou zijn door hun lens. Iedere cel kent een nieuw begin, maar dat geeft op zich aan de natuur geen zin. Nergens tekenen om het te berekenen Trouwens, voor welke duur vindt hij zo gauw een adoptiegezin en hoe staan zij erin.

Een beest, een berg, een boom, ze kennen geen betekenis, het is de hele natuur een worst. Ze hebben niks met zo’n droom. Zij maken zich niet druk om de zin van hun korst. Door de vanzelfsprekendheid van het voortbestaan is hun levensloop vanaf het prille begin al een ronde baan.

Wat een leven heb je als mens, als je kooi bepaald wordt door een leeftijdsgrens.

De valkuil van de identiteit (3)

 
de natuur in ons draagt sinds freud de naam es. dat hij het duitse woord voor “het” gekozen heeft, doet vermoeden dat hij de borrelende pot met driften zeer letterlijk nam en daarmee de chaos zag als een vulkanische bedreiging. de pasgeboren mens, de eerste op aarde tot en met de laatst geborene, is een bedreiging voor de maatschappij en de cultuur. zolang hij zichzelf niet bewust is, lopen hij en zijn omgeving levensgevaar.
 
de eerste identiteit van de mens die pschoanalytici toeschrijven aan zowel de oorspronkelijke staat van de mens in de evolutie als in de persoonlijkheidsontwikkeling van de pasgeborene is een associatie met een moeras, die doet denken aan zowel de vijver van darwin als een heksenketel. een associatie die niet stopt bij de metafoor zelf. men ziet in die zelfbedachte spiegeling van wie men oorspronkelijk is, een onweerlegbare realiteit.
 
die allegorische realiteit is de dodelijkste valkuil die we ons kunnen verbeelden: een peilloos diepe afgrond, een zompig moeras, een spuwende vulkaan. dat es heeft ons in het beschavingsproces flink geholpen om geen hoge dunk van onszelf te hebben, maar tegelijk ons opgescheept met een lichaam dat we verachten, wantrouwen en haten.
 
het es treffen we in de beleving van de middeleeuwse mens aan als een zak vol vuil en drek. het is een negatief bewustzijn van zijn ware aard, geheel in lijn met de verachting van het lichaam door paulus, augustinus en alle geestelijke leiders in onze geschiedenis. het vroege christendom was er door geobsedeerd en zag zich primair voor de taak gesteld het zwakke vlees te bestrijden. een mens die zijn natuur weet te onderwerpen aan zijn wil er geen gehoor aan te geven is een ideaal dat diep geworteld is in het cultuurpessimisme van de postklassieke wereld.
 
in die periode (ongeveer 250 tot 750) stort het romeinse en het perzische rijk in en komen het christendom en de islam als nieuwe alles omvattende gestalten op. het is niet zozeer een breuk met het verleden alswel een “remaking of the past”, waardoor de ondergang tevens een herrijzenis is. een ebbende klassieke onderstroom blijft tot de dag van vandaag de postklassieke vloed beinvloeden. wie kan schrijven put zich uit om elk puzzelstukje van het verleden aandacht te geven. hetzelfde verhaal wordt steeds opnieuw verteld en de waarheid ervan wordt in allerlei kunstvormen uitgebeeld en vastgelegd om zich geen ander beeld te kunnen vormen.
 
de naakte aap is het meest voorkomende thema in de 20e eeuw en culmineert zowel symbolisch als letterlijk in het kapitale es-hoofd van de meest zelfoverschatte kunstenaar aller tijden. het is een identiteit waarin we de essentie van het voortdurende leven bij voorkeur preserveren…