
In 2010 startte ik het project Amy Winehouse. Gisteren brak mijn bril en kort daarna een nieuwe sigaret. Nog geen uur later las ik op internet dat Amy thuis dood was aangetroffen.
Ik schreef in 2010:
” Amy zou ik graag samen met Janis een duet laten zingen. Dat moet toch lukken met de moderne technologie. Of nog mooier een trio samen met Anouk. Janis Lyn Joplin was de zanger van Big Brother and the Holding Company en heeft later een korte loopbaan gemaakt als solo-artiest. In 1970 vonden ze haar dood in haar hotel. Ze had onwetend een dosis te sterk geconcentreerde heroïne gebruikt. Haar as is verspreid in de Stille Oceaaan en langs het Stinson Beach. Haar stem schalt nog even levenslustig op You Tube. ”
Men onderzoekt nu de oorzaak van haar dood. Ze stierf net als Janis op 27-jarige leeftijd en neemt vijf grammy’s haar graf in.

Het project moest dat trio laten optreden om samen het bluesnummer CRY BABY te zingen, dat Janis voor ons achterliet en wat ik toen vertaalde met:
Hui ui uil schatje.. ha ha ha ha … schatje, huil baby, huil baby,
Welkom thuis
Ik weet wat ze vertelde
Ik weet dat ze zei dat ze van je hield
Veel meer dan ik
Maar ik weet dat ze je verliet
en dat jij zweert dat je niet weet waarom
Maakt niet uit, je weet dat ik er altijd ben
als je me ooit nodig hebt
Kom nou en huil,
huil schatje, huil baby, huilbaby, yeah
Oh, zoals je altijd lijkt te doen
Weet je niet,
Liefje, niemand zal je ooit zo liefhebben
als ik probeer te doen
Wie wil al je hartzeer op zich nemen
en al je hoofdpijn toe
Liefje, ik zweer dat ik altijd, altijd er zal zijn
als je me ooit nodig hebt
Kom nou en huil, huil schatje, huil baby, huilbaby, yeah
Oh pappa, welkom in ons huis, yeah
Nu zou ik het anders vertalen en Welkom thuis op haar sterven betrekken zoals Tom Waits zingt “Come on up to the House“, maar mijn handen zijn kapot.

“Janis en Amy hebben zoveel mee met een stem die exact hun leven is, waarin ze het niet lijken te redden met een vrijheidsdrang die stopt bij hun lijven, met vriendjes die stijf staan van kwader trouw. Op het eerdere plaatje is Janis als borstbeeld afgebeeld tussen Amy en Anouk. Ze glimt als een opgewreven peer met twee van zulke topstrotten naast haar die met hetzelfde euvel strijden, een zwaar beschadigd verlangen naar vriendschap.”
Het project heeft tot nu toe geresulteerd in een kijkdoos, waarin ze afwisselend met Prince en Cocker optreedt, die ik destijds als haar sparring partners zag. Op de achterkant verschijnen Anouk en Janis. Ik heb die kijkdoos recent verwerkt in een echtelijke ruzie over kwader trouw op mijn schaal. Door mijn kapotte handen kan ik helaas niet het plaatje maken dat mij nu voor ogen staat. Een ode aan Amy met een vertaling van het lied Proud Mary van Ike en Tina Turner. Ik kom niet verder dan:
Luister naar haar stem
Zij zingt met een strot zonder strikken
Wringt zich door het leven, elke dag en nacht
Verliest geen tel het drama uit het oog, dat op haar wacht.
Verdoofd zich voor de dingen die ze niet wil zien
Mijn god blijf toch draaien
Hou het vuurtje brandend
En we blijven rollen, rollend
Rollend tot het einde.

Ik vergeleek Amy in 2010 met Joe Cocker, zoals de volksmond op internet dat doet. Maar ik meen niet, zoals die massa, dat zij ‘een monster is evenals die spastische Cocker’. Ze deelt met hem (evenals met Janis) een chronische verslaafdheid aan alcohol c.q. drugs en een stem die schor de oren streelt, en ik schreef destijds:
What everybody knows
Zij zuipen samen makkelijk een heel wijnhuis leeg,
lijken zwaar onder de dope op te treden
zij aait muizen kaal als een helleveeg
hij krabt de krullen van de trap, waarvan ze is afgegleden
“De “gossipwaardigheid” van Amy is extreem hoog. Het wordt tijd dat ze samen een duet zingen “met een beetje hulp van mijn vrienden”. (Waarbij ik nu aanteken dat verslaving een ziekte is die de maatschappij niet erkend als een ernstige aandoening, waardoor de patient er alleen voor staat om zich ermee te handhaven op de extreem hardlopend band van de entertainmentindustrie.) Hun gebarsten stemmen passen nog beter bij de evergreen van Nina Simone. Oh Lord, don’t let me be misunderstood. Joe Cocker zette zijn versie in 1969 op zijn eerste album. De tekst is vaak bewerkt, maar alle versies hebben dezelfde inhoud.
Schatje je begrijpt me wel
Als je denkt dat ik echt gek ben
Snap je toch dat geen sterveling altijd een engel kan zijn?
Als alles mis gaat zie je me meteen faken.
Well I’m just a soul whose intentions are good
Oh Lord, please don’t let me be misunderstood
De laatste twee regels zijn onvertaalbaar. Ik heb van alles geprobeerd, maar het lukt niet. Ik blijf steken in: Ik ben maar een mens, mijn bedoelingen zijn goed, Oh god, ik wil dat u er wat aan doet. Ziellozer kan niet. ”
Nu durf ik het wel te vertalen met:
Schatje je begrijpt me wel
Als je soms ziet dat ik gek ben
Snap je toch dat geen sterveling altijd een engel kan zijn?
Als alles mis gaat zie je me meteen faken
Ik ben slechts een ziel, die het goed heeft bedoeld
Ach Heer, vergeef me, ze ruiken graag ons bloed

Jammer dat ze nooit met Prince heeft opgetreden. Als mijn handen weer bibberloos zijn hoop ik een avondvullend programma te kunnen tekenen van Amy met achtereenvolgens Janis, Anouk, Prince, Cocker en mijzelf. In 1965 was ik zanger van de Honeybees, een zondagsbandje dat alleen op heeft getreden bij de drummer thuis. Ik heb daarna nog wel opgetreden als cabaretier en performer, maar nooit meer in de popmuziek een eigen weg gevonden. Met de verbeelding van een dergelijk optreden zou dat de schade inhalen.
In dat programma wil ik haar toezingen met een geheel eigen vertaling van Proud Mary, waarin ik haar vertel hoe ze vanaf haar 12e, net als ik en zovele anderen, tegen de stroom op moesten roeien. Dat men ons wel toestond om zo jong tussen de schuifdeuren de liedjes te zingen die zij zo mooi vonden, maar niet die in ons lichaam rondzweefden. Dat het onderwijs en de beroepspraktijk daarna je insnoert en zelden laten verwezenlijken wat in je zit. Dat ik zo graag haar strot had willen hebben, waarmee ze liedjes kan kauwen, rochelen, inblikken, kammen en krullen met haar stembanden. Of ik die strot bij mij mag laten inplanten.
Amy, see you back in The Theatre Upstairs.